«հայ-թուրքական հակամարտություն» պիտակով գրառումները
«Հայատյացությունը թուրքական և ադրբեջանական կինոյում»
Ուրբաթ, նոյեմբերի 12, ժամը 15:00 «Ժառանգ» մշակութային հասարակական կազմակերպության նախաձեռնությամբ «Թեքեյան» կենտրոնում կկայանա թուրքական և ադրբեջանական քարոզչական կինոնկարների դիտում։
Դիտումների նպատակն է հայկական հանդիսատեսին տեղեկացնել ադրբեջանական և թուրքական կինոյում հայատյացության թեմայի շահագործման, այդ երկրներում կինոն որպես հակահայկական քարոզչության գործիք օգտագործման օրինակներին։
Կցուցադրվի Թուրքիայի զբոսաշրջության և մշակույթի նախարարության պատվերով նկարահանված պատմական ժանրի «Հարյուր քսան» գեղարվեստական ֆիլմը, ինչպես նաև մի շարք ադրբեջանական արտադրության նյութեր՝ կարճամետրաժ կինոնկար, մուլտֆիլմ, այլ տեսանյութեր։ Միջոցառման ընթացքում կներկայացվեն նաև լրացուցիչ տեղեկություններ Ադրբեջանում և Թուրքիայում վարվող հակահայկական քարոզչության մասին։
Մուտքն ազատ է։
«Ժառանգ» մշակութային հասարակական կազմակերպությունը ստեղծվել է 2003 թվականին։ Կազմակերպության նպատակն է հայկական պատմամշակութային ժառանգության պահպանումը, հայ մշակույթի զարգացմանն աջակցելը, կրթական ծրագրերի մշակումը և իրագործումը։
7օրին տված հարցազրույցում երգիչ Արսեն Գրիգորյանը (Մրո) մի այսպիսի միտք է ասել. “[Թուրքիա հանգստանալու] Մեկնողների թիվը կարող է չպակասել, բայց այդ թիվը մեզ համար որակ չի կազմում: Մյուս կողմից էլ կարող եմ ասել, որ Արևմտյան Հայաստան այցելողների թիվը մեծացել է՝ ովքեր գնում են ուխտի, վայելու մեր պապենական օդն ու ջուրը:”
Ընկերներիցս մեկն այնտեղ մի մեկնաբանություն է թողել, որը ուզում եմ ամբողջությամբ տեղադրել:
_______________________________________________________________________________________
“Մյուս կողմից էլ կարող եմ ասել, որ Արևմտյան Հայաստան այցելողների թիվը մեծացել է՝ ովքեր գնում են ուխտի, վայելու մեր պապենական օդն ու ջուրը:”
Գուցե ընդամենը միտքն անհաջող է ձևակերպված կամ լրագրողն է այլ կերպ գրառել ասավծը, բայց եթե այս նախադասությունը հասկանանք այնպես ինչպես գրված է, ապա ստացվում է, որ մարդիկ գնում են Արևմտյան Հայաստան ուխտի, այդ ուխտը կայանում է նրանում, որ վայելում են իրենց պապերի օդն ու ջուրը, և որ սա դրական երևույթ է դիտվում հայրենասեր, կրթված, նորմալ մարդկանց կողմից:
Կարծում եմ կհամաձայնվեք, որ առհասարակ` ինչ որ բանի հետ կապված (առողջ) վայելք կարող է ապրել կամ մեկը, ով այդ բանի նկատմամբ տեր է, կամ մեկը ով այդ բանի նկատմամբ հյուր է (հյուրասիրվում է այդ բանով):
Բացատրեք խնդրեմ. հայերը, որվքեր գնում են Արևմտյան Հայաստան ու «վայելում են» «իրենց պապերի օդն ու ջուրը», նրանք այդ «օդի ու ջրի» տե՞րն են իրենց համարում, թե՞ իրենց համարում են թուրքի (կամ քրդի) հյուրը, ով իրենց հյուրասիրում է իրենց «պապերի օդն ու ջուրը». գուցե մեկա՞յլ բան:
Առաջին դեպքը: Այդ վայելքներն ապրելիս որևէ կերպ արտահայտվու՞մ է նրանց տեր լինեիը. չեմ ճանաչում ու դժվարությամբ եմ պատկերացնում մեկին, ով կարող է հիմա գնալ Արևմտյան Հայաստան ու տիրոջ պես պահել իրեն, առավել ևս` տիրոջը վայել վայելքներ ապրել (ինչպիսրն հենց «պապերի օդն ու ջուրը վայելելն» է). եթե կան այդպիսինները, ապա փառք նրանց. խոսքը նրանց մասին չէ: Վատագույն դեպքն այն է, որ նրանց թվա, թե իրենց տիրոջ պես են պահում, այնինչ իրականում նրանց պահվածքը լինի ստրուկի պահվածք. սա կբերի (բերում է) (առհասարակ` ամենինչի նկատմամբ) տեր լինելու զգացողության այլասերման, այնինչ մարդու ինչ լինելը մեծապես պայմանավորված է նրա` ինչի (և ինչպես) տեր լինելով:
Երկրորդ դեպքը: Դե սա ակնհայտ աբսուրդ (եթե չասեմ այլասերություն) է. հյուրընկալ թուրքը Ձեր պապերի հողում հյուրասիրում է Ձեզ Ձեր պապերի օդով ու ջրով… առաջին անգամ Հայաստանում… աննախադեպ ցածր գներ… ամեն մի մարդուն ամեն իննը միավոր օդի և մի միավոր ջրի դիմաց տրվում է բոնուս` հինգ միավոր հող (սակայն բոնուս ստացված հողը պարտադիր պետք է տանեք Ձեր հետ. թողնելով այն Թուրքիայում կզրկվեք դրա նկատմամբ սեփականության իրավունքից)…
Դե երրորդ դեպք չգիտեմ. նորից` ինչ որ բանի հետ կապված (առողջ) վայելք կարող է ապրել կամ մեկը, ով այդ բանի նկատմամբ տեր է, կամ մեկը ով այդ բանի նկատմամբ հյուր է… գուցե նաև մեկը, ով այդ բանը խլել կամ գողացել է, կամ մեկը, ով շատ տերերից մեկն է… բայց կարծում եմ այս դեպքերը այս կոնտեքստում քննարկելն արդեն անիմաստ է: (Ի դեպ` թուրքը հենց խլել է, ու շատ արժանի, արդար, անվրդով ձևով վայելում է):
Անթալիա հանգստանալու գնացող հայերի պարագան թերևս կարող է ավելի ընկալելի է և ավելի ընդունելի լինել: Նրանք գնում են կենցաղային, բանալ, հասարակ հաճույքներ ստանալու: Այդ հաճույքները մասամբ կարող են փողով թուրքից գնել ու իրենց տիրոջ պես պահել այդ գնածի նկատմամբ, մնացած մասամբ էլ կարող են ստանալ հյուրասիրվելով թուրքի կողմից: Իհարկե, այսպիսի մոտեցման պարագայում դժվար և գուցե նաև անիմաստ է թուրքերի ու Թուրքիայի նկատմամբ ունենալ առողջ, սթափ, գիտակից վերաբերմունք, և հետևաբար այս մոտեցումը նույնպես մերժելի եմ համարում:
Քավլիցի, ես չեմ մեղադրում Արևմտյան Հայաստան գնացողներին ու այդ արարքը մերժելի չեմ համարում, բայց համոզված կարծում եմ, որ աբսուրդ է հիմա գնալ Արևմտյան Հայաստան ու վայելել այն (կամ այդ ուղևորությունը, կամ դրա հետ կապված որևէ այլ բան), իսկ այդ աբսուրդ արարքը փորձել անելը համարում եմ առնվազն տգիտություն:
Իհարկե, Արևմտյան Հայաստան գնալու պատճառներ կան և վայելելը այդ պատճառներից չէ, սակայն կարծում որ ամեն մեկը չէ, որ (իր մեջ) այնքան ուժ, կարողություն, կայունություն կգտնի, որ գնա ու արածին ինչ որ անուն դնի, հետո էլ կարողանա ասի` այ էս բանը արեցի… ի՞նչը արեցիր…
Առհասարակ` մարդ պետքա անի մենակ էն բաները, ինչը որ կարա անի. էն բաները ինչը որ չի կարա անի, պտի չանի:
Փղի մոտ ադրբեջանական հերթական հայտանգործությունն է. ժամկետանց կոնյակ: Բնականաբար հայկական: Դե արդեն ստանդարտ դեբիլներ, ոչխարներ …: Բայց եթե մի կողմ դնենք ձևակերպման աբսուրդությունը ու կատակները. վերջիվերջո ի՞նչն են սխալ արել: Ասենք լա՞վ չէր լինի, եթե մեր մաքսատներում էլ, թեկուզ այ այդպես ախմախ պատաճառաբանությամբ վառեին Հայաստան մտնող թուրքական չուլ ու փալասը: Այս տեսակետից որ նայես, կարողա պարզվի, որ ծիծաղելու տեղ մի բան էլ ադրբեջանցիներն ունեն:
Վարդան Պետրոսյան
Հայ-թուրքական փոխհարաբերությունների մեջ թուրքերը հայերի նկատմամբ ունեն շատ կոնկրետ վերաբերմունք։ Քաղաքական էլիտան հայերին ճանաչում է որպես ծառա, նա ավելին չի ուզում ճանաչել, իսկ ժողովուրդը հայ ժողովրդին ճանաչում է որպես գյավուր՝ անհավատ. ամեն րոպե նրան կարելի է վերացնել։
Հարցազրույցն ամբողջությամբ այստեղ: Ընդհանուր լավ հարցազրույց է, բացի վերջին մտքից, որն էլ ինձ թվում է աղավաղված է ներկայացվել:
Հմ, ուժային կառույցների աշխատակիցներին խիստ հրահանգ է իջեցվել, որ ամառային հանգիստն անցկացնելու համար Թուրքիա մեկնելն արգելվում է: Եթե սա ճիշտ է, ապա վերջապես, բայց հավատաս չի գալիս. տեսնես որտե՞ղ են ուզում քցած լինեն:
Այ ընկերներ ջան, երկու օրվա մեջ այդքան բան գրել կլինի՞, որ դուք էլ գրել: Ես էլ մարդ եմ չէ՞: Տուն-տեղ, գործ ունեմ:
Ասեմ ինչ տեսա:
1. Եվ ուրեմն (C) շարունակվում է մեր որսկան ախպոր ՃՃՃ որսորդական արկածների բուռն քննարկումները: -Էդ ու՞մ փողերովա գնացել,- հետաքրքրում է շատերին: -Սաղ մեր ժողովրդի փողերով,- պատասխանում են իրենք իսկ հարց տվողները: Է հա ժողովուրդ ջան, որ ես էլ ամսեկան 1500 թե 2000 դոլար թոշակ ստանայի, արտասահման պետության հաշվին մեկնելու իրավունք ունենայի, ես էլ կգնայի էտ ձեր տանզանիաներում ու քենիաներում տո առյուծ խփելու էլ, տո բույվոլ խփելու էլ, տո փիղ խպելու էլ (չէ էս վերջինը ջնջեմ, թե չէ Փիղը ինձ կխփի): Ես չեմ սիրում, երբ գնում են դեգեներատի պես վանդակում կենդանի են խփում գռանատամյոտով, բայց դա կլինիկական դեպքա: Ինչ վերաբերում է որսին ու որսորդությանը, ապա դրա դեմ ոչ մի բան չունեմ, եթե, իհարկե, Հայաստանում վերացող կենդանիների որս չի:
2. Կարենի մոտ տեսա վարչապետի ցնորքների մասին գրառումը: Խոսք գնաց, մասնավորապես, դրսի համար մասնագետներ պատրաստելու թեմայի մասին: Կարենի ընդդիմախոսների մոտ, կարմիր թելով գնում էր “դրսում պատրաստված լավ մասնագետներն այստեղ պահանջված չեն, դրա համար էլ հետ չեն գալիս” միտքը: Ասեմ, որ սրա նման բան լսելուց ֆազերս քցում են: Ասեմ ինչու:
Դիցուք ունենք մի հատ երկիր: Հիմա էտ երկիրը երկիրա, թե երկիր չի, դա էական չի: Էականն այն է, որ այդ երկիրն ունի որոշակի որակի և քանակի որոշակի մասնագետների պահանջարկ, իսկ այլ մասնագետների պահանջարկ չունի և տեսանելի ապագայում չի էլ ունենա: Ընդհանրապես, կյանքը այնպես է դասավորվել, որ պահանջվող մասնագետները ոչ քյալամի թփի տակ են հայտնաբերվում, և ոչ էլ արագիլն է բերում: Պահանջվող մասնագետները պատրաստվում են երկրի կրթական համակարգի կողմից մի 15-20 տարվա ընթացքում /դպրոցից սկսած ու ասպիրանտուրաներով վերջացրած/ կամ էլ, եթե երկրում հնարավոր չէ, այլ երկրների կրթական համակարգերի օգնությամբ են պատրաստվում: Հիմա, այ ձեր ցավը տանեմ, եթե էտ անտեր արտասհմանում պատրաստված լավ մասնագետը, տվյալ երկրում պահանջված չի, ապա ինչու՞ է այդ մասնագետն ընդհանրապես պատրաստվում: Դրա փոխարեն պիտի պատրաստվի մասնագետ, որը պահանջված է:
Վերադառնալով Հայաստանին (յանիմ Հայաստանից շեղվել էի, որ հիմա էլ վերադառնում եմ էլի) ասեմ, որ դա նույնն է, որ Հայաստանը լավ կոփված երիտասարդներ ուղարկի դրսում ստորջրյա ռազմանավերի նավաստիներ դառնալու համար: Է պարզ չի՞, որ այդ նավաստին Հայաստան չի վերադառնա: Հա, հասկացա, որ բարձր տեխնոլոգիաներ, բան-ման, էսա մի երկու տարուց Ճապոնիային տալիս անցնում ենք, բայց կա մի հատ շատ պարզ ճշմարտություն, եթե դու խելքը գլխին էլեկտրիկ չես պատրաստում, ապա պետք չի, որ դու մտածես միկրոսխեմաների արտադրության մասնագետներ պատրաստելու մասին: Եթե դու խելքը գլխին զոդող (սվառչիկ էլի) չես պատրաստում, ապա պետք չի երկնաքերեր կառուցելու գործում հմուտ մասնագետներ պատրաստես: Չէ, միկրոսխեմաների արտադրության ու երկնաքերերի կառուցման գործերում գլուխ հանող մասնագետները շատ լավ բաներ են, բայց հիմա նաղդ քեզ էլեկտրիկ ու զոդող ա պետք, ու դու դա չունես:
Ի հավելումն: Իմ ֆազերը քցող մեկ այլ արտահայտություն է. “այնպես անենք, որ մեր դիպլոմը ուրիշ տեղերում անցնի”: Մեր կրթական համակարգը մեր համար պիտի մասնագետներ պատրաստի ու մեր կրթական համակարգին չպիտի հուզի, թե իրա դիպլոմը ուրիշ տեղ անցնումա, թե ոչ: Ավելին` մեր կրթական համակարգն ամեն ինչ պիտի անի, որ մեր դիպլոմը ուրիշ տեղ չանցնի, իհարկե, առանց կրթության որակին վնաս հասցնելու: Մեր մոտ լրիվ հակառակն է արվում ” որակը վնասելու գնով դիպլոմը դարձնում ենք “արտասահմաններում անցնող”:
Եվս մեկը հավելում կանեի, բայց միգուցե ոմանք վիրավորվեն:
3. Ոմն Իլյա Կրամնիկի բլոգում մի բավականին դիպուկ արտահայտություն տեսա, որը հարկ եմ համարում մի փոքր ձևաձոխությամբ մեջբերել. “Потенциалы стран это не боевые заряды, танки, носители и прочее гремящее железо, а 1) мозги и 2) яйца.”: Ով ինչպես ուզում է, թող հասկանա:
4. Կաթողիկոսի Բաքու այցի մասին: Ճիշտն ասած չեմ հետևել ու գաղափար չունեմ, թե ինչ կոնտեքստում է եղել այդ այցը: Կարողա ինչ-որ քաղաքական պահեր կան, “ռսի ոտը մեր հողում խերով ա եղել, իսկ ամերիկացունն էլ ավելի խերովա լինելու” վիճակներ, չգիտեմ: Իսկ կոնտեքստից դուրս ” Բաքուն, իհարկե, այն քաղաքն է, որի վրա բազմաթիվ հայերի անմեղ արյուն կա ծանրացած ու, այո, Բաքուն պիտի կործանվի, այնպես հողին հավասարեցվի, որ փորձառու հնագետն էլ այնտեղ բան չկարողանա գտնել: Այս լույսի տակ, Կաթողիկոսի այցը երկակի զգաողություններ է առաջացնում. ասենք գնալ էլ կա, գնալ էլ էլի: Եթե ասենք Կաթողիկոսը գնար ու Բաքվի հայկական եկեղեցիներից մեկում Բաքվում զոհված հայերի հոգեհանգստի պատարագ մատուցեր, ապա դա ուրիշ բան: Իսկ այսպես, մի տեսակ անկապ է ստացվում: Է հա, գնաց, յանիմ ի՞նչ: Ու այցի դեմ բողոքն էլ է մի տեսակ անկապ:
Ի դեպ, ասեմ, որ չուշկաների ծառուղի Կաթողիկոսի այցի մասին ադրբեջանական ԶԼՄ-ների տարածած հաղորդագրությանը չեմ հավատում, բայց դա առանձին թեմա է:
5. Մի քանի տեղ տեսա ապրիլի 24-ի թուրքական քեֆ-ուրախությունը: Ի՞նչ ասեմ: Գուցե տարօրինակ է, բայց միանգամայն հանգիստ ու առանց վրդովմունքի վերաբերվեցի այդ տեսարանին: Ընդհանրապես ոչ մի զգացողություն չառաջացավ մոտս: Ոչ զայրույթ, ոչ ատելություն, ոչ բարկություն. բացարձակապես ոչ մի բան: Այ ստամբուլյան հիշատակի բեմականացումը ինձ վրդովվեցրեց, իսկ սա` ոչ, լրիվ նորմալ է: Թուրքերն արտահայտում են իրենց անկեղծ ուրախությունը, որ հայ են սպանել: Այդպես էին 100 տարի առաջ, այդպես են հիմա ու այդպես են լինելու 100 տարի հետո: Դա թուրքի ազգի բնույթն է և դա է միակ սպասելի վարվելակերպը թուրքից: Ցանկացած այլ վարվելակերպ թուրքից կամ անոմալիա է, կամ բեմականացում: Դա պետք է հստակ գիտակցել:
Բերանն արնոտ Մարդակերը էն անբան
Հազար դարում հազիվ դառավ Մարդասպան.
Ձեռքերն արնոտ գնում է նա դեռ կամկար,
Ու հեռու է մինչև Մարդը իր ճամփան:
Ու թող մեզնից ոչ ոք Թումանյանից խելոք ու իմաստուն իրեն չկարծի:
6. Этот на русском напишу. У ежиков была замечена книга “История Армянского Царства”.
_________________________________________________________________________________________________________________________________________
Թուրքիայում շարունակում են համառել Մեծամորի ատոմակայանի փակման հարցում
10:51 • 18.01.10
Եթե Մեծամորի ատոմակայանի հետ կապված հարցը Թուրքիայի և Հայաստանի միջև րոպե առաջ չլուծվի, հնարավոր վթարի դեպքում դա ավելի աղետալի հետևանքներ կարող է ունենալ, քան Չեռնոբիլի դեպքում էր։ Թուրքական լրատվամիջոցների փոխանցմամբ՝ նման կարծիք է հայտնել Ստամբուլի տեխնիկական համալսարանի դոցենտ Թայֆուն Քընդափը` ավելացնելով, որ ատոմակայանը կառուցված է հին տեխնոլոգիաներով և գտնվում է սեյսմիկ գոտում։
Քընդափի խոսքով՝ Մեծամորի ատոմակայանի հնարավոր վթարի դեպքում կտուժեն ոչ միայն Հայաստանն ու Թուրքիան, այլև Եվրոպան։
«Եվրոպան գիտակցում է այդ վտանգը, և Եվրամիությունն այդ նպատակով Հայաստանին Մեծամորի ատոմակայանը փակելու և էներգետիկ նոր աղբյուրների հետազոտման համար 100 միլիոն եվրո էր առաջարկել։ Սակայն բանակցությունները որևէ արդյունք չտվեցին, քանի որ ատոմակայանն ապահովում է Հայաստանի էներգետիկ կարիքների 40%-ը, և Հայաստանը պահանջում էր 800 միլիոն եվրո։ Հայաստանը պետք է փակի Մեծամորի ատոմակայանը և գտնի մեկ այլ ճանապարհ էներգետիկ կարիքների բավարարման համար։ Այդ հարցում Թուրքիան նույնպես կարող է աշխատանք կատարել, քանի որ մենք շատ մոտ ենք ատոմակայանին»,- նշել է Թայֆուն Քընդափը։
_________________________________________________________________________________________________________________________________________
Հասկացա՞ք: Դե հիմա սաղս դռուժնը դողում ենք: Մեր որոշ լրագրողներ նման են ինտերնետ-խոմյակների, որ վերցնում ու իրենց բունն են տանում ցանկացած թուրքի ու ադրբեջանցու ցանկացած զառանցանքը: Սա երեք շաբաթ առաջվա նյութ է, էս վերջերս Վաֆա Գուլուզադեի զառանցանքն էին դրել նույն թերթ.ամ-ում ու, եթե նայենք, էլի կգտնենք: Դե լավ, իրանց բունը տարան, տարան, ջայնամ, հիմա կարողա մարդիք խոմյակի նշանի տակ են ծնվել, բայց ախր էտ խոմյակներից գոնե մեկի մտքով չի էլ անցնում մի կես բառ գրել թուրք-ադրբեջանական այս կամ այն զառանցանքի համային բնութագրերի մասին, որ կարդացողը իմանա ու կուլ չտա: Ասենք կարելի էր չէ՞ մի հատ զանգել մեր ատոմային ոլորտի պատասխանտուներին ու խնդրել մեկնաբանել, մեկնաբանությունն էլ զառանցանքի կողքին տպել: Կամ, եթե ամաչում էին զանգեն, գոնե կարելի էր մի տաս րոպե ծախսել ինտերնետում, մի քիչ Չեռնոբիլի մասին կարդալ ու հասկանալ, թե ինչու ՀԱԷԿ-ի ոչ մի աղետի դեպքում ոչ մի Չեռնոբիլ չի լինի ու նյութում նշել, որ թուրք դոցենտը տուֆտումա: Կամ վերջապես կարելի էր գոնե հիշեցնել, թե ինչ եղավ, երբ տեղական արտադրության որոշ տխմարների ջանքերով ՀԱԷԿ-ը փակվեց:
Գեոմարկետ
Nov 9