Ձեր համեստ ծառայի մտորումները ՀԱՊԿ-ՆԱՏՕ երկընտրանքի, ՆԱՏՕ-ին Հայաստանի անդամակցության հեռանկարի և ԵՍԶՈւ պայմանագրի շուրջ:
ՀԱՊԿ-ՆԱՏՕ. արդյո՞ք Հայաստանն իսկապես կանգնած է «կամ-կամ» ընտրության առաջ:
«Հայաստան» պիտակով գրառումները
«Ուռագանների» պատմության հետ կապված հետևում եմ մոլդովական ԶԼՄ-ներից մեկի, ավելի կոնկրետ` «Օմեգա» գործակալության լուրերին։ Ուրեմն նախ ասեմ, երբ որ կողքից ես նայում ու վոբշեմ-տը խորապես թքած ունես, թե ինչ կկատարվի Մոլդովայի հետ, պատկերը շատ զզվելիա, բայց միաժամանակ շատ ծիծաղալի ասեմ, թե հետաքրքիր ասեմ, չգիտեմ։ Գիտե՞ք ինչ տիպի հետաքրքրությունա, երևի ասենք տենց հետաքրքիրա էղել էն որ շներին կռվացնում են, մարդն էլ, ով թքած ունի կենդանիների վրա նայումա, իրան հետաքրքիրա, այ էդ տիպի մի բան։ Կամ ավելի ցիվիլ ասեմ ” բոքս որ նայում ենք, այ տենց բոքս նայելու տիպի հետաքրքրությունա։ Հիմա մտածում եմ, որ էս մեր ներքին գզվռտոցներն էլ տենց զզվելի ու խնդալու են քողքից նայողի համար ու նենց սկսումա չդզել։ Բայց լավ, էդ իմիջայլոց եմ ասում։
Ինչ էի ուզում ասեմ, ուրեմն էդ զենքի վաճառքի հետ կապված, Մոլդովային Ադրբեջանը բոլոր հնարավոր տեղերից ու ձևերով էն բանից արեց, կամ եթե դեռ չի արել, կարա անի։ Ես հասկանում եմ, որ Մոլդովան ինչ-որ չուխան պետությունա, բայց էդ կարգի չէ էլի։ Բա խի՞ տենց էղավ։ Մոլդովական ընդդիմության շնորհիվ էղավ։ Քանի որ իրանց նպատակը ոչ թե գործարքի օրինականության մեջ համոզվելն էր կամ էլ, եթե հանցանք է գործվել, մեղավորներին պատժելը, այլ կանկռետնի էդ պատմությունից մաքսիմալ աչոկ հավաքելը, իրանց վաաբշե տանձին չէր, թե դա ինչ գնովա էղնելու։ Օրինակ` Ադրբեջանը կարա Մոլդովայի նկատմամբ ինչ ասես իրան թույլ տա ու ոչ մի ընդդիմադիր ոչ միայն Ադրբեջանին չի ասի. «դուք վաաբշե ո՞վ եք, արա, ես ձեր մայրիկը էն բանից անեմ, ձեր տեղը ու չափը ճանաչեք», այլ մի բան էլ ուրախությամբ Ադրբեջանի արած-ասածները մեյդան կբերի, որ արդյունքում մի էրկու աչոկ ավել հավաքի։
Ըսենց։ Հիմա էդ ջաղացի ու ջրի հետ կապված։ Երբա՞ քննադատությունը դառնում ջուր ուրիշի ջաղացի համար։ Շատ պարզ, քննադատությունը պետքա լինի առարկայական, քննադատողը պետքա անկեղծորեն փորձի հասկանալ քննադատվողի դիրքորոշումը։ Սա առաջին։
Ավելին` լավ քննադատողը էնքան լավ պտի տիրապետի քննադատվողի դիրքորոշմանը ու կարծիքին, որ պտի կարենա իր համակիրների հետ բանավեճում մեկից մեկ պաշտպանի նրան, ում ինքը քննադատումա։ Կարողա առաջին հայացքից աբսուրդ բան եմ ասում, բայց ըտենցա։ Մի ուրիշ օրինակի վրա ասեմ հա՞, ասենք հայ-ադրբեջանական հակամարտությամբ զբաղվող հայը պտի էնքան լավ իմանան Ադրբեջանի տեսակետները ու դիրքորոշումը, որ կարենա ցանկացած հայի հետ բանավիճում դրանք պաշտպանի ” եթե կարեցավ, ուրեմն էդ գործում էդ մարդը ուստայա։ Դա ամենակարևոր բաներից մեկնա ” ի վիճակի լինել պաշտպանել տեսակետներ, որոնց հետ դու համաձայն չես։ Էս լավ, սենց մի քիչ շեղվեցի։
Հիմա երկրորդ` քննադատողը պտի ունենա տոռմուզներ, որ երբ մեկը դրսից (ու վաաբշե-տը նաև ներսից) փորձի շահարկել իրա քննադատությունը, կարենա կայնի, հետ դառնա էդ շահարկողին ու ասի. «դու հլա մի հատ սիկտիր էղար հա ստեղից»։ Այսինքն` չափանիշը քննադատողի համար չպիտի լինի. «սա անձնապես իմ կողմիցա հիմա խոսում, թե չէ», այլ պտի լինի. «սա ի՞նչ նպատակա հետապանդում»։
Հա, մի բան էլ եմ ուզում վաղուց ասել, չգիտեմ ոնց ասեմ, նենց որ ստեղ կասեմ ” ընդդիմությունը պետական ինստիտուտ ա։
Հ.Գ.
Ի դեպ, էս ամեն ինչը ճիշտա նաև քննադատվողի համար։ Օրինակ` քննադատվողն էլ պտի անկեղծ փորձի հասկանալ քննադատողի դիրքորոշումը ու լավ կլնի, որ ինքն էլ էնքան ուստա էղնի, որ ի վիճակի լինի իրեն ուղղված քննադատությունը պաշտպանել։
«Չորրորդ ինքնիշխանություն».Ուրախ ժամանցը երգ ու պարով ապահովելու համար հետաքրքիր միջադեպ է տեղի ունեցել
Թերթը գրում է, որ օրերս Երեւանում տեղի ունեցավ Անկախ պետությունների համագործակցության մասնակից պետությունների ներքին գործերի նախարարների խորհրդի հերթական նիստը: Ինչպես հայտնի է, Երեւան ժամանած պաշտոնյաների թվում էր նաեւ Ադրբեջանի ներքին գործերի նախարար Ռամիլ Ուսուբովը:«Թերթի տեղեկություններով` բավականին հետաքրքիր միջադեպ է տեղի ունեցել այդ հավաքի ոչ պաշտոնական մասում: Բանն այն է, որ ԱՊՀ երկրների ներքին գործերի նախարարներին ՀՀ ոստիկանապետ Ալիկ Սարգսյանը հրավիրել էր ռեստորան` շքեղ ընթրիքի: Ուրախ ժամանցը երգ ու պարով ապահովելու համար ՀՀ ոստիկանությունը հրավիրել է նաեւ հայկական շոու բիզնեսի որոշ ներկայացուցիչների: Եվ ահա նրանցից մեկը` Վարդան Բադալյանը, որը ծնունդով Ղարաբաղից է, սկսել է երգել իր ալբոմից մի երգ, որը նվիրված է Ղարաբաղին: Կրկներգից, որտեղ անընդհատ հնչել է Ղարաբաղ բառը, ադրբեջանական պատվիրակության ախորժակը կտրուկ փակվել է: Նրանք պարզապես ցած են դրել դանակ-պատառաքաղները եւ ակնհայտ դժգոհությամբ սկսել են բարձրաձայն բողոքել կատարվածից: ՀՀ ոստիկանապետն ու նրա շրջապատը ընկել են անհարմար դրության մեջ եւ ստիպված են եղել հորդորել, որ ոչ մի քաղաքական «նամյոկ» չկա, պարզապես երգիչը հենց այդ երգն է ընտրել իր երգացանկից»,- գրում է «Չորրորդ ինքնիշխանություն»-ը:
Գործի տեղը մի հատ ամիրգացի դավադիտ արեց, թե խի՞ սա սենց չի, խի՞ սա նենց չի, խի՞ էս, խի՞ էն։ Հիմա մտածում եմ գրեմ. «The country is not country, my dear friend»։
Սա եմ կարդում. ««Չենք լռելու»-ն սուր քննադատության է ենթարկել պաշտպանության առաջին փոխնախարարի մոտեցումները» http://tert.am/am/news/2011/10/20/meeting-tonoyan/
Ուշադրությունս այ սրա վրա դարձրի.
Որևէ մեկի համար գաղտնիք չէ, որ բանակի հետ կապված գլխավոր կոռուպցիոն ռիսկերն առկա են հենց այս փուլում, իսկ հանցավոր պայմանավորվածությունները, հիմնականում, իրականացվում են զինկոմիսարիատների միջոցով:
Հիվանդ զինվորներին բանակ զորակոչելու, իսկ առողջներին կաշառքով ազատելու հետ կապված խնդրի վերաբերյալ Դ. Տոնոյանը նշել է, որ զինծառայությունից առողջական խնդիրներից ելնելով վերջնական տարկետումն տալիս է կառավարության որոշմամբ ստեղծվող բժշկական հանձնաժողովը, որը դուրս է ՊՆ-ի վերահսկողությունից: «Չենք լռելու»-ի ներկայացուցիչը հիշեցրել է փոխնախարարին, որ այդ հանձնաժողով հասնելու համար անհրաժեշտ է նախ ունենալ զինկոմիսարիատի բժշկական հանձնաժողովի կողմից տրված ուղեգիր, իսկ զինկոմիսարիատները, ինչպես հայտնի է, ՊՆ-ի ենթակայության տակ են: Դրան ի պատասխան պաշտպանության նախարարի առաջին տեղակալը ոչինչ չասող և ոչ ադեկվատ պատասխան է տվել` կոռուպցիոն ռիսկերը կրկին բարդելով միայն կառավարության որոշմամբ ստեղծվող հանձնաժողովի վրա:
Սուր քննադատություն, բա ոնց։ Արա, սուր քննադատելուց առաջ, մի հատ գոնե պրոցեսների մասին տեղեկացեք էլի։ Սուտ է, թե «հանցավոր պայմանավորվածությունները, հիմնականում, իրականացվում են զինկոմիսարիատների միջոցով»։ Այդպիսի բան չկա ոչ թե այն բանի շնորհիվ, որ զինկոմիսարիատներում անխտիր ազնիվ մարդիկ են աշխատում, այլ որովհետև զորակոչի գործող պրոցեսը գործնականում դա բացառում է։
Ես չգիտեմ, թե Դավիթ Տոնոյանը սրանց ինչու չի բացատրել, թե որը որից հետոյա, բայց դա մի կողմ. ես թեև էլի եմ նախկինում սրա մասին գրել, ոչինչ, մի հատ էլ եմ բացատրում զորակոչի մեխանիզմը, ում պետքա, գրեք, հիշեք։
Նախ զորակոչիկը ներկայանում է զինկոմիսարիատի զորակոչային հանձնաժողով, որի բժիշկները սովորաբար քաղաքցիական հիվանդանոցների բժիշկներ են լինում, որից հետո.
1. Եթե զորակոչիկը չունի հիվանդության պատմություն և առողջության վերաբերյալ բողոքներ, զինկոմիսարիատի զորակոչային հանձնաժողովը նրան տալիս է ծանուցագիր, թե որ օրը նա պիտի ներկայանա զինկոմիսարիատ, որ բանակ գնա։
2. Եթե զորակոչիկն ունի հիվանդության պատմություն կամ բողոքում է առողջությունից, նրան տալիս են ուղեգիր (կամ ուղեգրեր, եթե մի քանի հիվանդության կասկած կա), որով պիտի ներկայանա Երևանի ուղեգրում նշված հիվանդանոց` բուժզննում անցնելու։ Որպես կանոն ուղեգրերը տրվում են «Էրեբունի», «Արմենիա» Բ/Կ-ներ, ինչպես նաև պրոֆիլային կլինիկաներ` օրթոպեդիկ, Մալայան և այլն։ Զորակոչիկը ներկայանում է հիվանդանոց, անցնում է բուժզննում, ստանում եզրակացությունը և վերադառնում զինկոմիսարիատ` ներկայանալով զինկոմիսարիատի զորակոչային հանձնաժողովին։
Դրանից հետո զինկոմիսարիատի զորակոչային հանձնաժողովը կարող է երկու բան անել.
3. Եթե զորակոչիկի հիվանդանոցից բերված եզրակացության մեջ նշված է, որ առողջական լուրջ խնդիրներ չկան, ապա զինկոմիսարիատի զորակոչային հանձնաժողովը նրան տալիս է ծանուցագիր, թե որ օրը ներկայանա զինկոմիսարիատ, որ բանակ գնա։
4. Եթե զորակոչիկի Երևանից բերված եզրակացության մեջ այլ բան է նշված, ապա զինկոմիսարիատի զորակոչային հանձնաժողովը նրան ուղարկվում է Հանրապետական զորակոչային հանձնաժողով։
Հանրապետական զորակոչային հանձնաժողովում հնարավոր են հետևյալ բաները.
5. Հանրապետական զորակոչային հանձնաժողովը զորակոչիկին կարող է ուղարկել և, որպես կանոն, ուղարկում է կրկնակի ստուգման այլ հիվանդանոց: Այդ դեպքում զորակոչիկը նորից անցնելու է բժշկական հետազոտություն, հետազոտման արդյունքներով վերադառնա զինվորական կոմիսարիատ, որտեղից նրան արդեն պարտադիր ուղարկելու են հանրապետական զորակոչային հանձնաժողով:
6. Հանրապետական զորակոչային հանձնաժողովը բժշկական եզրակացության/եզրակացությունների հիման վրա զորակոչիկին կարող է տալ տարկետում 1 զորակոչ, 1 տարի, 3 տարի ժամկետներով։
7. Եթե զորակոչիկն առողջական խնդիրների պատճառով նախկինում արդեն ստացել էր ընդհանուր 3 տարի տարկետում, ապա հանրապետական զորակոչային հանձնաժողովը նրան կարող է ուղարկել պահեստազոր կամ ընդմիշտ ազատել զինվորական ծառայությունից։
8. Եթե կասկածներ են առաջանում հանրապետական զորակոչային հանձնաժողովը զորակոչիկի գործերը կարող է ուղարկել դատախազություն, որ ստուգեն։
9. Եվ վերջապես հանրապետական զորակոչային հանձնաժողովը զորակոչիկին կարող է ծանուցագիր տալ, թե որ օրը ներկայանա զինկոմիսարիատ, որ գնա բանակ։
Հիմա, այս 9 կետերից որու՞մ են թաքնված հիմնական կոռուպցիոն ռիսկերը։
1. Լեդիս ընդ ջենտլմենս ջան, ցանկացած մարդ, ով բանակ գնալու համար վերջին տարիներին անցել է բուժզննում (ընդ որում անկախ այն բանից, գնացել է ինքը բանակ, չի գնացել, դա կապ չունի, ամեն ինչ շատ պարզ երևում է), կհաստատի, որ բանակից ազատվելու ամենահարմար, մատչելի ու անվտանգ եղանակը, դա Երևանի հիվանդանոցներում բուժզննման ժամանակ բժիշկների հետ պայմանավորվելն է, որ գրեն ու ստորագրեն, թե երկու օրից մեռնելու ես։ Այս փուլում քիչ հավանական է, բայց տեսականորեն բարդություններ կարող են առաջանալ միայն զինկոմիսարիատում ուղեգիր ստանալիս, եթե հիվանդության պատմություն չկա, բայց այդպես հազվադեպ է պատահում ” զինկոմիսարիատին ավելորդ գլխացավքանք պետք չի։ Նման խնդրի դեպքում էլ հարցը լուծելու մի քանի տարբերակ կա.
ա. ներքին օրգաններից բողոքելը գրեթե երաշխավորում է ուղեգրի ստացումը, եթե նույնիսկ չկա հիվանդության պատմություն,
բ. հիվանդության պատմության բացակայության դեպքում, նավսյակի, նախապես տեղի պոլիկլինիկաներից կարելի է մի քանի թուղթ առնել, որ դու շատ վատ ես ու դրանք հանձնաժողովին ցույց տալ, ինչից հետո ուղեգրի ստացումը գրեթե երաշխավորված է,
գ. զինկոմիսարիատում լաչառություն անել, թե ոնց, իմ մի ոտը գերեզմանումա, դուք ինձ ստուգման չեք ուղարկում, որպես կանոն օգնում է,
դ. և վերջապես կարելի է մի երկու կոպեկ փող տալ զինկոմիսարիատում ուղեգրի համար, բայց դա, ինչպես հասկացաք, գումարի անտեղի ծախս է։
2. Կոռուպցիոն ռիսկերի տեսակետից երկրորդ տեղում է հանրապետական զորակոչային հանձնաժողովը։ Եթե մարդն ինչ-ինչ պատճառներով չի կարողացել հիվանդանոցներում պատշաճ եզրակացություն դասավորի, ապա նա իր հարցերը կարող է փորձել լուծել հանձնաժողովի բժիշկների միջոցով։ Ի տարբերություն առաջինի, սա ամեն մարդու խելքի ու գրպանի բան չի, պետք են լավ կապեր ու լավ գումարներ։
3. Եթե հանկարծ ու հանկարծ բանակից ազատվել ցանկացողի բախտը չբերեց ու նրա գործերն ուղարկեցին դատախազություն, ապա լավ կապեր ու լավ գումարներ առավել ևս պետք կգան։
4. Եվ վերջապես, եթե չնայած բոլոր ջանքերին, զորակոչիկը հասել է հավաքակայան, ապա նորից պետք է կապեր փնտրել ու փող արդուկել։
Բացի սրանցից, կա նաև զինկոմիսարիատի միջոցով ազատվելու ձև, որի իմաստը փաստաթղթերի հետ մեքենայություններ անելն է, բայց քանի որ այդ պրոցեսը իր մեջ պիտի ներգրավի բանակի միանգամից մի քանի հիերարխիաներ, որոնցից յուրաքանչյուրի հաշվով պետք է գումար տալ, ուստի այն շատ թանկ է ու հազվադեպ է կիրառվում։
Գումարած սռան բանակից ազատվել կարելի է նաև այլ ճանապարհներով, օրինակ` բանտ նստելու մասին փաստաթղթեր ներկայացնելով (թեկուզ արտասհամանում), բայց դրանք այնքան ել հեռանկարային ուղղություններ չեն։
Ասածս ինչա, զորակոչի ժամանակ կոռուպցիոն ռիսկերի առյուժի բաժինը ոչ թե զինկոմիսարիատներում է, այլ` Երևանի հիվանդանոցներում։ Էլի եմ կրկնում, սրանում համոզվելու համար լրիվ բավարար է զորակոչի շրջանում մեկ օր վերը նշված հիվանդանոցներից մեկում ուղղակի կանգնել ու հետևել կատարվող դեպքերին, ականջի պոչով լսել կողքդ կանգնածների քչփչոցները և այլն։ Ամեն ինչ արվում է համարյա ափաշկարա, իսկ որոշ հիվանդանոցներում ուղղակի կոնվեյեր է աշխատում։ Կամ էլ կարելի է հենց զինկոմիսարիատի մոտ հավաքված զորակոչիկների հետ զրույցի բռնվել ու տեսնել, թե ազատվողները որը ինչով է որոշել ազատվել։
Հ.Գ.
Վաաբշե, սրանց գործելավոճնա տենց, ամբախ-զամբախ խոսալն էն բաներից, որից գաղափար չունեն։
Կան մարդիկ, ովքեր փառք են վաստակում իրենց կյանքի ամեն մի օրով (փառք բառի լավագույն, ազնվագույն ու վեհագույն իմաստով), բայց ի հակադրություն իրենց այդ փառավոր կյանքի, դեպի հավերժություն իրենց ճամփան բռնում են համեստորեն: Համեստությունը, ընդհանրապես, արժանիքներից ու պատիվներից մեծագույնն է, իսկ մահն էլ առավելագույն համեստություն պահանջող բանն է: Մոմիկի օրինակը հիշեցնեմ, մեծանուն ճարտարապետը, հրաշալի ու անկրկնելի կոթողների հեղինակը, մահից առաջ ինքն իր համար շատ համեստ ու պրիմիտիվ մի խաչքար էր պատրաստել որպես տապանաքար:
Ու պատահականությունները պատահական չեն լինում, բարեկամներ, և այո, հենց սրիկա Լևոնի պատճառով Վանուշ Խանամիրյանի հրաժեշտի արարողությունը պիտի այսպես համեստ ստացվեր ու մեզ մտածելու տեղ տար իրական արժեքների շուրջ: Ինչու՞ այս ամենը միտքս եկավ ” չգիտեմ, ուղղակի երկար ժամանակ մեջս խմորվող ինչ-որ բաներ կային, որոնք հասկացա ու մինչև վերջ ընկալեցի, երբ այսօր մտա եկեղեցի: Եթե չգնայի, հաստատ այսպիսի բան չէի գրի:
Էս մոլդովացիք շատ լավ, բարի, հարևանասեր ու հարևանահաս ժողովուրդ են։ Պարզվումա, որ ոչ միայն հակատանկային հրթիռներ են վաճառել, այլ նաև ավելի լուրջ բաներ։
ՀՀ մշակույթի փոխնախարար Արթուր Պողոսյանն այսօր այցելել է Ազատության հրապարակ և «ՀՀՇ» վարչության նախագահ Արամ Մանուկյանին փոխանցել Վանուշ Խանամիրյանի մահվան կապակցությամբ ստեղծված հանձնաժողովի խնդրանքը` հոկտեմբերի 8-ին` ժամը 11:00-14:00-ը հանել ՀԱԿ շուրջօրյա հանրահավաքի համար տեղադրված վրանները` ժողովրդական արտիստ Վանուշ Խանամիրյանի քաղաքացիական հոգեհանգստի անցկացումը պատշաճ ապահովելու համար:
Ինչպես tert.am-ին տեղեկացրեց Արթուր Պողոսյանը, հանձնաժողովը որոշել էր քաղաքացիական հոգեհանգիստը կազմակերպել Ալ.Սպենդիարյանի անվան օպերային և բալետի ազգային ակադեմիական թատրոնի նախասրահից` հաշվի առնելով մշակութային գործիչների խնդրանքը և այն հանգամանքը, որ մարդկային մեծ հոսք է սպասվում: Արամ Մանուկյանը մշակույթի փոխնախարարին ասել է, որ ՀԱԿ-ը հարցն արդեն քննարկել է և որոշել, որ վրանները չեն հանելու:
«Նրանք նշեցին, որ լավագույն դեպքում հնարավոր է աջ և ձախ տեղաշարժել վրանները ու միջանցք բացել կամ արգելափակոցներով ուղղություն բացել դեպի «Մեղեդի» սրճարան: Ես հարցը պետք է զեկուցեմ հանձնաժողովի նախագահ, մշակույթի նախարար Հասմիկ Պողոսյանին: Հնարավոր է` հրավիրվի հանձնաժողովի նիստ` քննարկելու, թե ինչպես կլուծվի հարցը»,-ասաց փոխնախարարը:
Արթուր Պողոսյանը բարոյական տեսակետից անհասկանալի որակեց ՀԱԿ-ի պատասխանը, քանի որ «Վանուշ Խանամիրյանը ողջ հանրության կողմից սիրված անձնավորություն է, ժողովրդական արտիստ, և անհրաժեշտ է նրա հոգեհանգիստը պատշաճ կազմակերպել»:
«Ես ներքին համոզմունք ունեի, որ այս ինչ-որ իմաստով ֆորս-մաժորային իրավիճակում նրանք կընդառաջեն», ” նշեց փոխնախարարը` տարակուսելի համարելով ՀԱԿ-ի արձագանքը:
Մեկնաբանություններ պե՞տք են, թե՞ մնամ ցենզուրայի սահմաններում։
