«Գարեգին Նժդեհ» պիտակով գրառումները

58 տարի առաջ, այս օրը Վլադիմիրյան բանտում վախճանվեց Գարեգին Նժդեհը։ Անհավատալի և ցավալի է, բայց մահից տասնամյակներ անց նրան սկսեցին սպանել արդեն անկախ Հայաստանում։

Մի կողմից նրա «հետնորդ» են իրենց այսօր հռչակում մարդիկ, ում Նժդեհն առանց վայրկյան իսկ վարանելու Տաթևի ձորը կնետեր։

Մյուս կողմից նրա ամբողջ փիլիսոփայական, հրապարակախոսական, գաղափարախոսական ժառանգությունն այսօր մատուցված է մեր հասարակությանը պրիմիտիվացված ու նույնիսկ վուլգարացված ձևով. հատվածական, կտրված ժամանակագրական և տարածական կոնտեքստից։

Բայց Նժդեհի գործը միայն ինտելեկտուալ ժառանգությունը չէր, որը մեզ ավանդեց. Նժդեհի գործը նաև Ղարաքիլիսան ու Զանգեզուրն էր ու քանի դեռ այդ գործն անմահ է, Նժդեհն էլ է ողջ։

Պիտակներ. ,

Նժդեհի մասին ֆիլմը չեմ նայել ու դեռ պարզ չի կնայեմ թե չէ։ Առայժմ կսպասեմ ֆիլմի մասին կարծիքների, իսկ որ ավելի լավ է` ռեցենզիաների, եթե լինեն։ Հա, ի դեպ, Հայաստանում կինոքննադատ հասկացություն գոյություն ունի՞, երբևէ լսե՞լ եք այդպիսի բան։ Եթե չէ, ինքս ինձ հայտարարում եմ հայ կինոքննադատության հայր։ Խի՞ չէ որ։

Վերադառնամ ռեցենզիաներին. ահա ֆիլմի մասին ինձ հանդիպած առաջին ռեցենզիան ։ Ու կարծես վատ չի գրված, թեև հեղինակն ինքն էլ չի կարողանում խուսափել պաթոսից, բայց Առողջապահության միջազգային կազմակերպության կողմից հաստատված թույլատրելի չափաբաժինը չի խախտում։ Որպես ռեցենզիայի մինուս կարելի է նշել նաև մարտական տեսարանների ռեալիստիկության հարցին չանդարադառնալը, իսկ դա իմ կարծիքով պատմական-ռազմական թեմայով ֆիլմի համար շատ կարևոր հարց է, բայց դե չմոռանանք, որ գրողն աղջիկ է։

Սպասենք այլ ռեցենզիաների։

Հ.Գ.
«Ժողովուրդ, շատ լավնա, անպայման նայեք»-ը իմ համար ոչ ուշադրության արժանի կարծիք է, ոչ էլ առավել ևս ռեցենզիա։

Պիտակներ. , ,

Թշնամուն ներելու մասին

Եթե ես ասեմ. «ես ներում եմ շնորհում ԱՄՆ-ում մահվան դատապարտված եսիմ ում, քանի որ Քրիստոս ասելա, որ պիտի ներել», դրան ո՞նց կարձագանքեն մարդիկ։ Բա չե՞ն ծիծաղի վրես։ Կծիծաղեն, տո բա աչքս էլ չեն հանի՞։ Որովհետև իմ ներում շնորհելուց էդ մահապարտը ոչ էլեկտրական աթոռից կփրկվի, ոչ էլ նույնիսկ, եթե իրա խիղճը տանջում էր իրա կատարած հանցանքից, էդ խիղճը կհանգստանա։ Նույն հաջողությամբ ես կարող էի ասենք Մեծ Բրիտանիայի անունից Ղազախստանին պատերազմ հայտարարել։

Առակս ի՞նչ կուսուցանե. ներելու համար, պիտի ներում շնորհելու իշխանություն և ուժ ունենալ։ Եթե քո թշնամու կյանքը կամ ապագան քո ձեռքում չի, ապա քո «քրիստոնեաբար» ներելը միայն ծիծաղ է առաջացնում և ուրիշ ոչինչ։ Քրիստոս կարող էր ներել, որովհետև ուժեղ էր ու ուներ ներում շնորհելու իշխանություն։ Այնպես որ, եթե ուզում ես թշնամուդ հետ քրիստոնեաբար վարվել, բարի եղիր նախ այնքան ուժեղ եղիր, որ ձեռք բերես իրեն ներելու իշխանություն, որովհետև քո ներել-չներելը միայն այնպիսի դեպքերում արժեք ունի, երբ օրինակ` թշնամիդ ծնկաչոք քեզնից կյանք է աղերսում։

Հ.Գ.
Չեմ սիրում Նժդեհից մեջբերումներ անել, որովհետև հիմա ամեն տեղից վեր կացողը ու նույնիսկ տեղից վեր կենալ չիմացողը դա է անում, բայց այս մի մեջբերումն անպայման անեմ։

Մի օր հայությունը պետք է ների թուրքերին, բայց ոչ թե նրանց առջև ծնկի իջած, այլ նրանց ծնկի իջեցրած։

Ի տարբերություն Քրիստոնեությունը մանկական Աստվածաշնչով ճանաչող ժամանակակից «մարդասերների» և «ինտելեկտուալների», Նժդեհը շատ լավ հասկանում էր և այն, թե ինչ է Քրիստոնեությունը, և այն, թե ինչ է նշանակում ներել։

Պիտակներ. , ,

Նժդեհից որոշ բաներ էի վերընթերցում ու ինձ համար շատ անսպասելիորեն մի բան հասկացա ” Նժդեհը վտանգավոր է, շատ վտանգավոր, ու պիտի արգելել Նժդեհի գրքերի ազատ վաճառքը գրախանութներում: Ասենք չի կարելի, որ մինչև քսան տարեկանները Նժդեհ կարդան, ինչպես օրինակ չի կարելի, որ չորս տարեկան երեխան հրազենի հետ խաղա:

Պիտակներ.